Bobroszczur złotobrzuchy

Bobroszczur złotobrzuchy
	Hydromys chrysogaster
	É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1804
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Hydromyini
Rodzaj	bobroszczur
Gatunek	bobroszczur złotobrzuchy
Synonimy
	Hydromys leucogaster É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1804; Meriones picalis Kuhl, 1820; Hydromis fulvoventer F. Cuvier, 1837; Hydromys fulvogaster Jourdan, 1837; Hydromys flaviventer R. Owen, 1840; Hydromys fulvolavatus Gould, 1853; Hydromys fuliginosus Gould, 1853; Hydromys lutrilla Gould, 1863; Hydromys beccarii Peters, 1874; Hydromys esox O. Thomas, 1906; Hydromys chrysogaster caurinus O. Thomas, 1909; Hydromys chrysogaster reginae O. Thomas & Dollman, 1909; Hydromys nauticus O. Thomas, 1921; Hydromys melicertes O. Thomas, 1921; Hydromys esox illuteus O. Thomas, 1922; Hydromys longmani O. Thomas, 1923; Hydromys grootensis Troughton, 1935; Hydromys lawnensis Troughton, 1935; Hydromys moae Troughton, 1935; Hydromys oriens Troughton, 1937;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; Rozmieszczenie podgatunków:; H. c. chrysogaster H. c. beccarii H. c. fuliginosus H. c. fulvolavatus H. c. reginae
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bobroszczur złotobrzuchy^[23], bobroszczur^[24] (Hydromys chrysogaster) – gatunek ssaka z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae)^[25].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1804 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Hydromys chrysogaster^[2]. Holotyp pochodził z jednej z wysp w kanale d’Entrecasteaux^[25].

Bobroszczury o dużych ciałach z Australii i Melanezji zostały podzielone na wiele gatunków (do dziesięciu) lub zebrane razem jako jeden^[26]. Badania genetyczne w niewielkim stopniu przyczyniły się do zrozumienia tej grupy gryzoni^[26]. Hydromys chrysogaster prawdopodobnie reprezentuje więcej niż jeden gatunek, ale znacznie mniej niż liczba dostępnych synonimów; potrzebna jest pełna rewizja, aby rozwikłać jego strukturę taksonomiczną^[26]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za tymczasowo monotypowy^[26].

Etymologia nazw łacińskich

Hydromys: gr. ὑδρο- hudro- „wodny-”, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”; μυς mus, μυος muos „mysz”^[27].
chrysogaster: gr. χρυσος khrusos „złoto”; γαστηρ gastēr, γαστρος gastros „brzuch”^[28].

Polska nazwa zwyczajowa

We wcześniejszej polskiej literaturze zoologicznej Hydromys chrysogaster był oznaczany nazwą „bobroszczur”^[24]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi nadano nazwę bobroszczur złotobrzuchy, rezerwując nazwę bobroszczur dla rodzaju tych gryzoni^[23].

Zasięg występowania

Bobroszczur złotobrzuchy występuje w Nowej Gwinei, kontynentalnej Australii (głównie peryferyjnie, ale zasięg rozciąga się najdalej w głąb lądu na terenach mezotroficznych na wschodzie i południowym wschodzie oraz wzdłuż rzeki Cooper Creek do efemeryczny jezior w dorzeczu jeziora Eyre) oraz Tasmanii; występuje również na wielu wyspach i archipelagach m.in. Wyspy Obi, Waigeo, Biak, Yapen, Wyspy Kai, Wyspy Aru, Wyspy Trobrianda, Wyspa Goodenougha, Fergusson, Normanby, Bernier Island, Dorre Island, Wyspa Barrowa, Bathurst, Wyspa Melville’a, Wessel Islands, Inglis Island, Groote Eylandt, Pellew, Mornington, Dunk, Palm, Whitsunday, Dent, Wyspa Frasera, North Stradbroke Island, South Stradbroke Island, Wyspa Flindersa i Wyspa Bruny^[26].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 195–390 mm, długość ogona 200–325 mm, długość ucha 13–20 mm, długość tylnej stopy 46–80 mm; masa ciała 210–1280 g^[29]. Dane dla jednej populacji z Nowej Południowej Walii wykazały, że samce są średnio nieco dłuższe (310 mm przeciw 290 mm) i nieco cięższe (755 g przeciw 606 g) niż samice, ale bez różnicy w średniej długości ogona^[29]. Populacje w południowej i wschodniej Australii są jednakowo duże, a te z górskich miejscowości w Nowej Gwinei jednakowo znacznie mniejsze^[29]. Bobroszczury są dobrze przystosowane do żerowania w środowisku wodnym. Ich palce, zarówno u kończyn górnych, jak i dolnych, połączone są błoną pławną, a gęste futro nie przepuszcza wody. Bobroszczur złotobrzuchy ma spłaszczoną głowę, wydłużony, tępo zakończony pysk, małe uszy i oczy. Charakterystyczną cechą zwierzęcia jest gruby ogon o długości 242–345 mm. Poszczególne osobniki bobroszczurów złotobrzuchych różnią się nieco umaszczeniem. Gama barwna obejmuje szary, ciemnobrązowy, czasem niemal czarny. Cechą łączącą umaszczenie wszystkich osobników jest białe zakończenie ogona^[30].

Ekologia

Habitat

Bobroszczury złotobrzuche gnieżdżą się na brzegach zbiorników wodnych w wydrążonych przez siebie tunelach lub pustych kłodach. Są zwierzętami lądowymi jednak są zależne od zbiorników wodnych jako źródła pożywienia. Zamieszkują tereny otaczające zarówno naturalne, jak i sztuczne zbiorniki. Mogą również przeżyć w rejonach, gdzie zbiorniki wodne są zanieczyszczone lub w zbiornikach półsłonych^[25].

Rozmnażanie

Rozmnażanie bobroszczurów złotobrzuchych rozciąga się na okres wiosny i lata. Ciąża trwa około 35 dni. Samice są gotowe do ponownego zapłodnienia od razu po porodzie, tak więc kolejne mioty mogą pojawiać się w 35-dniowych odstępach. Samice mogą wydać na świat do pięciu miotów rocznie, jednak zazwyczaj liczba ta waha się od jednego do trzech. Każdy miot składa się z trzech lub czterech młodych.

Potomstwo bobroszczura złotobrzuchego rodzi się nagie i ślepe, jednak szybko się rozwija. Młode zazwyczaj osiągają niezależność po około 35 dniach, a po upływie roku są już zdolne do rozrodu^[30].

Pokarm

Bobroszczury złotobrzuche żywią się wodnymi ptakami i owadami, rybami, małżami, ślimakami, żabami oraz jajami. Mogą również żerować na nadbrzeżnej roślinności.

Przypisy

↑ Hydromys chrysogaster, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c * É. Geoffroy Saint-Hilaire. Note sur un nouveau genre de mammifères, de l’ordre des rongeurs, sous le nom d’hydromys. „Bulletin des Sciences”. 3 (93), s. 254, 1801–1805. (fr.).
↑ H. Kuhl: Beiträge zur Zoologie und vergleichenden Anatomie. T. 1. Frankfurt am Main: Verlag der Hermannschen Buchhandlung, 1820, s. 70. (niem.).
↑ F. Cuvier. Rapport sur un mémoire de M. Jourdan, de Lyon, concernant quelques Mammifères nouveaux. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Seconde série. 8, s. 372, 1837. (fr.).
↑ C. Jourdan. Mémoire sur quelques mammifères nouveaux. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 5, s. 523, 1837. (fr.).
↑ R. Owen: Odontography: or a treatise on the comparative anatomy of the teeth, their physiological relations, mode of development and microscopic structure, in the vertebrate animals. Cz. 2: Atlas. London: Hippolyte Bailliere, 1840, s. 26; ryc. 105, rys. 18. (ang.).
↑ Gould 1863 ↓, s. tekst i ryc. 25.
↑ Gould 1863 ↓, s. tekst i ryc. 27.
↑ J. Gould: The mammals of Australia. Cz. 1. London: Printed by Taylor and Francis, pub. by the author, 1863, s. xxxvii. (ang.).
↑ W.C.H. Peters. Diagnosi di tre nuovi Mammiferi della Nuova Guinea ed Isole Key. „Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova”. 6, s. 303, 1874. (niem.).
↑ O. Thomas. New mammals from the Australian region. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 17, s. 324, 1906. (ang.).
↑ O. Thomas. Two new Mammals from N. Australia. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 4, s. 197, 1909. (ang.).
↑ O. Thomas & G. Dollman. On mammals from Inkerman, North Queensland, presented to the National Museum by Sir William Ingram, Bt., and the Hon. John Forrest. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1908 (4), s. 789, 1908. (ang.).
↑ Thomas 1921 ↓, s. 429.
↑ Thomas 1921 ↓, s. 430.
↑ O. Thomas. New mammals from New Guinea and neighbouring islands. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 9, s. 264, 1922. (ang.).
↑ O. Thomas. The Godman Exploration Fund: List of mammals from North Queensland collected by Mr. T. V. Sherrin. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 11, s. 171, 1923. (ang.).
↑ Troughton 1935 ↓, s. 252.
↑ Troughton 1935 ↓, s. 253.
↑ Troughton 1935 ↓, s. 254.
↑ E.L.G. Troughton. Descriptions of some New Guinea mammals. „Records of the Australian Museum”. 20 (2), s. 127, 1937. (ang.).
↑ Hydromys chrysogaster, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 268. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
↑ ^a ^b ^c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Hydromys chrysogaster. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-02-26].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 336, 1904. (ang.).
↑ chrysogaster, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-26] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 684–685. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ ^a ^b Barbara Lundrigan, Kim Pfotenhauer: Hydromys chrysogastergolden-bellied water rat. Animal Diversity Web., 2003. [dostęp 2014-03-23]. (ang.).

Bibliografia

J. Gould: The mammals of Australia. Cz. 3. London: Printed by Taylor and Francis, pub. by the author, 1863, s. tekst i ryciny. (ang.).
O. Thomas. Notes on Australasian rats, with a selection of lectotypes of Australasian Muridæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 8, s. 425–433, 1921. (ang.).
E.L.G. Troughton. Five new rats of the genera Hydromys and Melomys from northern Australia. „Records of the Australian Museum”. 19 (4), s. 251–258, 1935. (ang.).

[itis-1] Hydromys chrysogaster, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Geoffroy-2] * É. Geoffroy Saint-Hilaire. Note sur un nouveau genre de mammifères, de l’ordre des rongeurs, sous le nom d’hydromys. „Bulletin des Sciences”. 3 (93), s. 254, 1801–1805. (fr.).

[Kuhl-3] H. Kuhl: Beiträge zur Zoologie und vergleichenden Anatomie. T. 1. Frankfurt am Main: Verlag der Hermannschen Buchhandlung, 1820, s. 70. (niem.).

[Cuvier-4] F. Cuvier. Rapport sur un mémoire de M. Jourdan, de Lyon, concernant quelques Mammifères nouveaux. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Seconde série. 8, s. 372, 1837. (fr.).

[Jourdan-5] C. Jourdan. Mémoire sur quelques mammifères nouveaux. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 5, s. 523, 1837. (fr.).

[Owen-6] R. Owen: Odontography: or a treatise on the comparative anatomy of the teeth, their physiological relations, mode of development and microscopic structure, in the vertebrate animals. Cz. 2: Atlas. London: Hippolyte Bailliere, 1840, s. 26; ryc. 105, rys. 18. (ang.).

[CITEREFGould1863[https://www.biodiversitylibrary.org/page/49706051_tekst]_i_ryc._[https://www.biodiversitylibrary.org/page/49706050_25]-7] Gould 1863 ↓, s. tekst i ryc. 25.

[CITEREFGould1863[https://www.biodiversitylibrary.org/page/49706059_tekst]_i_ryc._[https://www.biodiversitylibrary.org/page/49706058_27]-8] Gould 1863 ↓, s. tekst i ryc. 27.

[Gould-9] J. Gould: The mammals of Australia. Cz. 1. London: Printed by Taylor and Francis, pub. by the author, 1863, s. xxxvii. (ang.).

[Peters-10] W.C.H. Peters. Diagnosi di tre nuovi Mammiferi della Nuova Guinea ed Isole Key. „Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova”. 6, s. 303, 1874. (niem.).

[Thomas1906-11] O. Thomas. New mammals from the Australian region. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 17, s. 324, 1906. (ang.).

[Thomas1909-12] O. Thomas. Two new Mammals from N. Australia. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 4, s. 197, 1909. (ang.).

[Thomas&Dollman-13] O. Thomas & G. Dollman. On mammals from Inkerman, North Queensland, presented to the National Museum by Sir William Ingram, Bt., and the Hon. John Forrest. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1908 (4), s. 789, 1908. (ang.).

[CITEREFThomas1921[https://www.biodiversitylibrary.org/page/26196604_429]-14] Thomas 1921 ↓, s. 429.

[CITEREFThomas1921[https://www.biodiversitylibrary.org/page/26196605_430]-15] Thomas 1921 ↓, s. 430.

[Thomas1922-16] O. Thomas. New mammals from New Guinea and neighbouring islands. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 9, s. 264, 1922. (ang.).

[Thomas1923-17] O. Thomas. The Godman Exploration Fund: List of mammals from North Queensland collected by Mr. T. V. Sherrin. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 11, s. 171, 1923. (ang.).

[CITEREFTroughton1935252-18] Troughton 1935 ↓, s. 252.

[CITEREFTroughton1935253-19] Troughton 1935 ↓, s. 253.

[CITEREFTroughton1935254-20] Troughton 1935 ↓, s. 254.

[Troughton-21] E.L.G. Troughton. Descriptions of some New Guinea mammals. „Records of the Australian Museum”. 20 (2), s. 127, 1937. (ang.).

[iucn-22] Hydromys chrysogaster, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[miiz-23] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 268. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[kracz-24] Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.

[msw-25] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Hydromys chrysogaster. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-02-26].

[Burgin&inni-26] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Palmer-27] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 336, 1904. (ang.).

[28] chrysogaster, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-26] (ang.).

[Denys&inni-29] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 684–685. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[adw-30] Barbara Lundrigan, Kim Pfotenhauer: Hydromys chrysogastergolden-bellied water rat. Animal Diversity Web., 2003. [dostęp 2014-03-23]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]